یک نویسنده در نشست بررسی مجموعه «رفتارها و احساساسات من» با اشاره به اینکه تنها کودکان به آموزش اصول و ارزش‌های اخلاقی نیاز ندارند گفت: بزرگ‌ترها هم شناخت کافی از خود ندارند...
به گزارش خبرنگار مهر، نشست نقد و بررسی مجموعه هشت‌جلدی «رفتارها و احساسات من» نوشته سو گریوز و ترجمه فرزانه کریمی، عصر دیروز ۲۸ تیرماه ۱۳۹۵ در سرای اهل قلم برگزار شد.
حسین فتاحی، نویسنده با اشاره به نقش موضوعات مطرح شده در مجموعه «رفتارها و احساسات من» در زندگی روزمره افراد جامعه گفت: اگر نگاهی به زندگی خودمان و اطرافیان داشته باشیم، می‌بینیم که اگر افراد در زمینه‌های مختلف ویژگی خاصی داشته باشند می‌توانند موفق باشند و درغیر این‌صورت شکست می‌خورند؛ مثلا راستگویی، شجاعت، اعتماد به نفس، ممارست، رعایت و ادب از جمله ویژگی‌هایی هستند که اگر در فرد نباشد ممکن است در موقعیت‌های مختلف او را با شکست مواجه کند.
این نویسنده و مترجم یادآور شد: اگر خوب به جوانب مختلف حس‌ها یا رفتارهای‌مان بنگریم می‌بینیم که یا باید تغییرشان دهیم یا تقویتشان کنیم. حس‌ها و رفتارهایی که بشر دارد گاهی می‌تواند عامل موفقیت و گاهی عامل پسرفت او شود اما در عین حال دنیای کودکان با بزرگسالان تفاوت دارد و برخوردی که به دلیل انجام رفتار خاصی با بزرگسالان می‌شود با برخوردی که با کودکان می‌شود تفاوت زیادی دارد و بزرگسالان تاوان بیشتری را در قبال رفتار نادرست خود می‌دهند.
فتاحی به اینکه رعایت ارزش‌های اخلاقی فقط مختص کودکان نیست و در مورد بزرگسالان نیز صدق می‌کند اشاره و بیان کرد: مشکلات عمده‌ای که از نظر رفتاری و روانی رخ می‌دهد دراثر شناخت نادرست ما از رفتارهای شخصی‌مان است و به دلیل این عدم شناخت، نتوانسته‌ایم آنها را به درستی مدیریت کنیم.
به گفته نویسنده مجموعه «پیامبران»، رفتارها و شاخصه‌هایی که در این کتاب مطرح می‌شود رعایت قوانین و مقررات، نترسیدن و احترام به حقوق دیگران جزئی از زندگی ماست و نباید آنها را محدود به کودکان کنیم. از سویی دیگر باید ببینیم که این مشکلات در انسان جنبه درونی و روانی دارد یا اینکه از روی ناآگاهی است. در اغلب موارد کودکان از روی ناآگاهی رفتاری را انجام می‌دهند و فکر می‌کنند رفتار آنها کاملا طبیعی است و همه بچه‌ها این‌چنین هستند.
فتاحی با بیان اینکه وقتی بزرگسالان مشکلی دارند سعی می‌کنند با مطالعه کتاب‌ها و منابع اطلاعاتی یا مراجعه به روانپزشک مشکل خود را حل کنند، یادآور شد که درباره کودکان، چنین نیست و این مجموعه تلاش می‌کند به صورت غیرمستقیم و در قالب داستان بچه‌ها را با احساسات و رفتارهای نامناسب‌شان آشنا کند و با ارائه پیشنهادها و راه حل‌هایی آنها را تشویق کند که به مشکلشان پی ببرند و آن را برطرف کنند. همچنین به والدین و مربیان هم کمک می‌کند که مشکلات کودکانی را که با آنها سروکار دارند، برطرف کنند.
«رفتارها و احساسات من» خلاقیت کودک را افزایش می‌دهد
مژگان شیخی، نویسنده نیز در این نشست، حجم کم مطالب کتاب را از نکات برجسته این مجموعه عنوان کرد و گفت: داستان‌های کوتاه این کتاب برای کودکانی که اغلب حوصله درازه‌گویی ندارند بسیار مناسب است.
این نویسنده کودک و نوجوان، محتوای مجموعه «رفتارها و احساسات من» را به سه بخش تقسیم کرد و گفت: یک بخش آن داستان‌های کتاب است که بیشتر جنبه علمی و آموزشی دارد. بخش دوم شامل تصاویر بی‌کلام و بخش سوم هم در خطاب به والدین و مربیان گفته شده است.
شیخی در ادامه به لزوم ایجاد شناخت در کودکان به رفتارها و احساسات شخصی‌شان و صحبت کردن درباره آنها اشاره کرد و گفت: این مجموعه علاوه براینکه به کودکان کمک می‌کند که احساسات خود را بشناسند، آنها را وادار می‌کند احساسات خود را با والدینشان مطرح کنند. بیان نکردن احساسات از سوی کودکان با والدین خود ازجمله مشکلاتی است که اغلب بچه‌ها با آن روبه‌رو هستند. پرسش و پاسخ‌هایی که در این کتاب مطرح شده است کودک را مجبور به صحبت کردن می‌کند و می‌تواند تجربیات و دغدغه‌هایش را برای پدر و مادرش بیان کند.
به گفته نویسنده «دفترچه خاطرات یک کلاغ» یکی دیگر از ویژگی‌های این مجموعه این است که محور داستان‌ها، صرفا خود کودک نیست و به بزرگسالان هم مربوط می‌شود؛ مثلا ترس صرفا مربوط به کودکان نیست و در بزرگسالان هم وجود دارد.
شیخی همچنین به ارائه توضیحاتی درباره اهمیت و ارزش مشارکت کودکان در کارهای گروهی پرداخت و گفت: تصاویر بدون متنی که در بخش پایانی کتاب آورده شده است از کودک می‌خواهد که خودش حرف بزند و من فکر می‌کنم این مجموعه فقط یک داستان صرف نیست و به رشد خلاقیت، شرکت در فعالیت‌های گروهی، رعایت قوانین و مقرارات مشارکت کردن، شناخت احساسات شخصی و تقویت اعتماد به نفس در کودک کمک کند.
او ترجمه خوب مجموعه «رفتارها و احساسات من» را یکی از نقاط قوت آن ارزیابی و کرد: همه فکر می‌کنند ترجمه کتابی با حجم مطالب کم برای کودکان کار راحتی است درصورتی که بسیار سخت است. هرچه متن کوتاه‌تر می‌شود ترجمه آن بسیار سخت‌تر است و گاهی انتخاب واژه مناسب بسیار زمان‌بر است و ترجمه این کتاب بسیار خوب بود و مترجم توانسته بود مفاهیم را به درستی منتقل کند.
آموزش چگونگی تعامل بزرگ‌ترها با کودک
فرزانه کریمی، مترجم مجموعه «رفتارها و احساسات من» نیز با اشاره به اینکه داستان‌های این مجموعه، تنها جنبه سرگرم‌کننده ندارد گفت: این داستان‌ها، امکان بحث کردن با کودک را برای ما فراهم می‌کند. از سوی دیگر داستان‌های این مجموعه، بدون اینکه حالت کلیشه‌گویی داشته باشد با بیان خوب و بد، کودک را به پذیرفتن رفتارهای اشتباهی که داشته است تشویق می‌کند، بدون اینکه احساس کند مورد توبیخ قرار گرفته است یا شخصی می‌خواهد به او دستور دهد یا او را سرزنش کند.
این مترجم ادامه داد: با اینکه کتاب واقعا ساده و کودکانه است و از تصاویر کودکانه‌ای در آن استفاده شده است اما کتاب کودکانه‌ای نیست که بچه‌ها تنهایی آن را بخوانند و رها کنند بلکه والدین و مربیان را به صحبت کردن با بچه‌ها تشویق می‌کند.
کریمی درباره تصاویر موجود در این مجموعه نیز توضیح داد: تصاویر این کتاب‌ها سبب فهم بیشتر مطالب خوانده شده می‌شود. همچنین توالی منطقی که در تصاویر این کتاب وجود دارد سبب می‌شود حتی کودکی که خواندن و نوشتن بلد نیست بتواند داستان را از روی تصاور شرح دهد و یادمی‌گیرد که مسیر منطقی را یاد بگیرد و برای بیان داستان از نقطه «الف» به «ب» برود.
کتاب، یک محصول مشترک است
سمیه علیپور، تصویرگر کتاب‌های کودک و نوجوان نیز تصویرگری مجموعه «رفتارها و احساسات من» را بسیار موفق ارزیابی کرد و گفت: تصاویر این کتاب، علاوه‌بر اینکه برای بچه‌ها جذاب‌اند یک بار مفهومی را هم به او منتقل می‌کنند و در عین حال تکمیل کننده و منتقل کننده متن کتاب هم هستند و می‌توانند الگوی بسیار مناسبی برای تصویرگران کتاب کودک باشد.
وی کتاب خوب را یک محصول مشترک دانست و افزود: باید ارتباط خوبی بین نویسنده، تصویرگر، ناشر، گرافیست و... باشد و این گروهی کار کردن باید در تولید کتاب مورد توجه قرار گیرد و به نوعی اعضای یک تیم باید مکمل هم باشند. ناشران، نویسندگان و تصویرگران در زمان تولید یک کتاب باید با یکدیگر مشورت کنند و با تعامل و تبادل نظر اقدام به تولید تصاویر کنند. به این ترتیب کیفیت اثر هم بیشتر می‌شود.
حمیدرضا سیدناصری، مدیر انتشارات ذکر نیز در این جلسه به دغدغه والدین اشاره کرد و گفت: امروزه دغدغه اغلب والدین رشد مطلوب بچه‌ها و آموزش نکات لازم به آنهاست و تلاش می‌کنند مشکلات فرزندانشان را شناسایی و برطرف کنند. این‌گونه کتاب‌ها در کلینیک‌های روانشناسی و درمانی به وفور مورد استفاده قرار می‌گیرد و اغلب والدین، معلمان و مربیان به دنبال آثاری هستند که برای کودکانشان جنبه آموزشی داشته باشد.
ناشر مجموعه «رفتارها و احساسات من» به لزوم مشارکت و انجام کار گروهی در مدارس و دانشگاه‌ها اشاره کرد و گفت: اهمیت انجام کارهای مختلف به صورت گروهی از مواردی است که امروزه در مدارس و دانشگاه‌ها مورد توجه قرار می‌گیرد. این کتاب انجام فعالیت‌های گروهی را به صورت ساده‌تر و در فضای خانه و خانواده بیان می‌کند و به پدر و مادر می‌آموزد که چگونه با فرزندانشان رفتار کنند و آنها را تشویق کنند که درباره دغدغه‌هایشان صحبت کنند.